Prema podatcima Centara za kontrolu i prevenciju bolesti, od dolaska savremene prenatalne njege, stopa smrtnosti trudnica i porodilja je pala za 99 odsto, a smrtnosti djece za 90 odsto. Zanima vas šta se promijenilo?
Evo kako su se nekada žene porađale:
1900. – 1910.
Budući da je u to vrijeme bilo malo otvorenih bolnica, kao i da je moderna medicina bila tek u nastanku, majke su svoju djecu uglavnom rađale kod svojih kuća. Iako su babice postojale, doktori su obavljali većinski dio posla, a porođaji su bili prirodni – u svakom smislu te riječi.
1910. – 1920.
Kada bi došao trenutak porođaja, majke su imale malo više mogućnosti nego ranije. Iako je većina beba na svijet dolazila kod svojih kuća uz asistenciju doktora i babica, 1914. godine otvoreno je i prvo porodilište. Te iste godine porasla je i popularnost kontroverzne metode Twilight Sleep (spavanje u suton), koja je podrazumjevala da se majkama da određena doza morfijuma i skopalamina.
Razlog je bio i više nego dobar – žene su mogle da prespavaju cijeli porođaj. Ipak, postojao je jedan problem, i to prilično veliki – većina majki i djece je umirala.
Još jedna zanimljiva činjenica: devedeset odsto ljekara nije imalo formalno obrazovanje.
1920. – 1930.
Pored još uvijek popularne metode Twilight Sleep, doktori su rutinski prisilno širili grlić maternice, zatim su davali etar tokom druge faze porođaja, vršili epiziotomiju, izvlačili bebu forcepsom, a onda izvlačili placentu izazvavši kontrakcije lijekovima. Na kraju su ušivali ranu od epiziotomije.
Da li su vam noge čvrsto prekrštene?
1930. – 1940.
Sa Velikom krizom (poznatijom još kao i Velika depresija) u punom zamahu, žene su imale manje prihoda na raspolaganju, ali budući da je bezbjednost djece najzad bila na prvom mjestu, gotovo 75 odsto porođaja vršilo se u bolnicama. Nažalost, ova “sigurnost” je značila gotovo duplo veći porast smrtnosti novorođenčadi i to uglavnom zbog nepotrebnih intervencija koje su vršene prilikom porođaja. Metoda Twilight Sleep se i dalje koristila pri svakom porođaju, ali su žene počele da se žale da ne mogu ničega sa porođaja da se sjete.
1940. – 1950.
I tokom ove dekade, metoda Twilight Sleep bila je rasprostranjena, međutim, nakon što je doktor Grantli Dik-Red 1944. godine objavio knjigu „Porođaj bez straha“, žene su drugačije počele da gledaju na porođaj i konačno su neke nove metode počele da se razmatraju.
1950. – 1960.
Devedest odsto mališana rađalo se u bolnicama, a također je i sve više žena počelo da se žali na ozloglašenu metodu uspavljivanja na porođaju. Osim toga, u javnosti su se pojavile i zastrašujuće fotografije sa porođaja, te je najzad Twilight Sleep počeo sve manje da se koristi. Tokom ovog perioda izmišljen je i ultrazvuk, ali je njegova upotreba bila namjenjena prvenstveno provjeri zdravstvenog stanja bebe, ne i za otkrivanje pola.
1960. – 1970.
Gotovo svi porođaji su se vršili u okviru bolnica, a doktori su najzad mogli, pomoću tek izmišljenih sistema, da prate rad bebinog srca prilikom porođaja. Antibiotici su postali standardna terapija u postnatalnoj njezi, pa se samim tim smanjio i procenat smrtnih slučajeva. Žene su najzad mogle da kontrolišu rađanje pomoću kontracepcije koju je Uprava za hranu i lijekove odobrila 1960. godine.
1970. – 1980.
Prilikom porođaja u bolnici, žene su imale mnogo više opcija za ublažavanje bolova i druge intervencije. Twilight Sleep se više nije primjenjivao, već su ga zamijenile tehnike poput hipnoze, porođaja u vodi, kao i Lamaze tehnike, koja se u početku bavila isključivo tehnikama disanja koje pomažu trudnici da lakše podnese kontrakcije tokom porođaja. Žene su ohrabrivane da učestvuju u svom porođaju, koliko god mogu. Ovo je bila i decenija kada je epidural postao popularan. Nažalost, epidural je usporavao kontrakcije na polovini porođaja, pa je u ovo vreme izmišljen i Pitocin (lijek koji se koristi za izazivanje kontrakcija).
1980. – 1990.
Gotovo polovina žena u svijetu odlučivala se za epiduralnu anesteziju na porođaju, a također je poboljšana i ultrazvučna dijagnostika, te su roditelji imali priliku da po prvi put čuju otkucaje srca svoje bebe i vide je dok je još u stomaku.
1990. – 2000.
Sve žene su se porađale u bolnici, a konačno su njihove želje bile na prvom mjestu, te su mogle, umjesto doktora, da donose odluku o tome kako će se njihov porođaj odvijati (naravno, ako je sve u redu). Sve više se primjenjivala amniocenteza, invazivna dijagnostička analiza koja utvrđuje prisustvo hromozomskih abnormalnosti kod bebe prije nego što dođe na svijet, a također je i utvrđivanje pola pomoću ultrazvuka postalo rutina.
2000. – 2010.
Žene su se i tokom ove dekade porađale najviše u bolnici, ali sve više majki odlučuje se za porođaj kod kuće, uz prisustvo ljekara i babice. Povećao se i broj carskih rezova, koji su spasili mnoge živote, ali sve više istraživanja sugeriše da carski rez ne bi smio da bude izbor, ukoliko nije neophodno. Međutim, po prvi put se povećala smrtnost majki u ovom periodu. Iako je u pitanju bio vrlo mali porast (13 smrtnih slučajeva na 100 hiljada žena, 2004. godine), podatci su zabrinuli i ljekare i žene, a istraživači su okrivili povećanje gojaznosti, ali i carski rez.
2010. – do danas
Popularnost porođaja kod kuće je sve veća, a iako su ženama danas dostupne mnoge olakšice prilikom porođaja, mnoge se u velikoj mjeri odlučuju za potpuno prirodan porođaj, bez epidurala i drugih intervencija.
